Phẫu thuật MIPO điều trị gãy xương thuyền cổ tay – bước tiến mới trong điều trị chấn thương cổ tay
Gãy xương thuyền cổ tay là một trong những chấn thương thường gặp nhất trong nhóm gãy xương cổ tay, đặc biệt ở những người trẻ, năng động, hay chơi thể thao hoặc có tai nạn sinh hoạt, giao thông. Xương thuyền (scaphoid) là một xương nhỏ nằm ở phía ngoài cổ tay, có hình dáng cong như một chiếc thuyền, giữ vai trò quan trọng trong việc truyền lực từ bàn tay lên cẳng tay và duy trì độ ổn định của khớp cổ tay.
Cơ chế chấn thương thường gặp là do té ngã chống tay khi bàn tay ở tư thế duỗi quá mức, khiến lực nén truyền dọc trục gây gãy xương. Các triệu chứng ban đầu của gãy xương thuyền thường kín đáo và dễ bị bỏ sót nếu không khám kỹ. Người bệnh thường chỉ cảm thấy đau âm ỉ ở vùng rãnh xương thuyền (anatomic snuffbox), sưng nề nhẹ, hạn chế gập duỗi cổ tay. Nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng, gãy xương thuyền dễ dẫn đến các biến chứng nặng nề như không liền xương, hoại tử vô mạch và thoái hóa khớp cổ tay.
Tại Khoa Chấn thương chỉnh hình – Bệnh viện Quân y 7A, bác sĩ Nguyễn Ngọc Hiếu cùng ê-kíp vừa thực hiện thành công một ca phẫu thuật điều trị gãy xương thuyền cổ tay bằng kỹ thuật MIPO (Minimally Invasive Percutaneous Osteosynthesis – kết hợp xương qua da ít xâm lấn). Bệnh nhân là nam, 44 tuổi, nhập viện trong tình trạng đau cổ tay phải sau khi té ngã chống tay khi chơi thể thao. Khám lâm sàng ghi nhận điểm đau chói ở vùng rãnh xương thuyền, cổ tay sưng nhẹ, hạn chế vận động. Hình ảnh X-quang xác định bệnh nhân bị gãy eo xương thuyền ít di lệch.
Thay vì mổ hở truyền thống, bác sĩ Hiếu đã chọn kỹ thuật MIPO sử dụng vis xốp (cannulated screw) để cố định xương thuyền. Đây là phương pháp hiện đại, ít xâm lấn, chỉ cần một đường rạch da nhỏ khoảng 1–1,5 cm ở mặt gan cổ tay. Dưới sự hướng dẫn chính xác bằng C-arm, bác sĩ đã đưa dây dẫn (guide wire) xuyên trục xương thuyền, khoan ống dẫn và đặt vis xốp nén chặt hai mảnh xương lại với nhau. Ca mổ diễn ra trong khoảng 45 phút, an toàn, không mất máu đáng kể và không xảy ra biến chứng.
Nhờ kỹ thuật mổ ít xâm lấn, bệnh nhân phục hồi rất nhanh. Sau mổ 2 ngày, bệnh nhân giảm đau rõ rệt, cổ tay gần như không sưng nề, có thể bắt đầu tập gập duỗi chủ động. Sau 6 tuần, phim X-quang cho thấy xương liền tốt, bệnh nhân cử động cổ tay linh hoạt, không còn đau và có thể trở lại sinh hoạt bình thường.
Xét về mặt y học, xương thuyền có đặc điểm giải phẫu riêng biệt: được nuôi máu chủ yếu từ cực xa, khiến phần đầu gần dễ bị hoại tử vô mạch nếu gãy không được điều trị đúng cách. Vì vậy, các trường hợp gãy xương thuyền, đặc biệt là gãy eo hoặc gãy di lệch, cần được xử lý phẫu thuật sớm để đảm bảo khả năng liền xương và tránh biến chứng lâu dài.
Kỹ thuật MIPO kết hợp vis xốp mang lại nhiều lợi ích vượt trội so với mổ hở truyền thống như: đường mổ nhỏ, ít tổn thương phần mềm, giảm đau sau mổ, hạn chế nguy cơ nhiễm trùng và rút ngắn thời gian nằm viện. Đây cũng là xu hướng phát triển hiện đại trong điều trị ngoại khoa chấn thương chi thể hiện nay.
